Autonomiczny układ nerwowy dzieli się na sympatyczny i parasympatyczny. Każdy z nich odgrywa ważną rolę w organizmie, wpływając na działanie narządów wewnętrznych, a także pracę układu oddechowego, krwionośnego, immunologicznego, endokrynnego, jak również na układ pokarmowy i przemianę materii.
Układ sympatyczny aktywizuje się w momentach zagrożenia, a sposobem jego działania jest: „walcz albo uciekaj!” Objawy przewagi aktywności układu sympatycznego to: gęsia skórka, nastroszone włosy, potliwość dłoni, rozszerzone źrenice , zwiększone wydzielanie hormonów stresu: adrenaliny oraz noradrenaliny, jak również szybsze krążenie krwi, zwężenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ciśnienia, przyspieszone bicie serca, szybki, skrócony oddech, uderzenia gorąca. Jak możemy zauważyć wszystkie powyższe objawy towarzyszą silnym emocjom. Pobudzenie układu współczulnego następuje bardzo szybko a jego aktywizacja pobudza organizm do większej wydajności i aktywności.
W przypadku długotrwałego narażenia na stres np. podczas wojny, z powodu niepewnej sytuacji zawodowej, materialnej lub problemów w życiu osobistym, głównym systemem biologicznie aktywnym staje się oś podwzgórze-przysadka-nadnercza odpowiedzialna za wytwarzanie kortyzolu uważanego za jeden z głównych hormonów stresu. Zbyt duża ilość kortyzolu, wraz z niskim stężeniem serotoniny oraz nadaktywność układu sympatycznego obniża odporność organizmu i występuje u osób cierpiących na depresję, zaburzenia lękowe i uzależnienia. Wahania hormonalne u kobiet poddanych dużemu stresowi mogą spowodować zaburzenia miesiączki oraz bezpłodność.
Podczas odpoczynku przeważa działanie układu parasympatycznego, który sprzyja regeneracji organizmu. Głównym neuroprzekaźnikiem tego układu jest acetylocholina. Powoduje ona zwężenie źrenic, skurcz oskrzeli, pobudzenie perystaltyki jelit, skurcz mięśni gładkich przewodu pokarmowego i rozkurcz zwieraczy hamowanie pracy serca (zwolnienie tętna, zmniejszenie siły skurczu). Efektem działania układu parasympatycznego jest uspokojenie i wyciszenie oddechu, a co za tym idzie umysłu. Kontemplacja i przeżywanie piękna przyrody, głębokie uczucia, poczucie bliskości, błogości i bezpieczeństwa to stany przeżywane dzięki aktywności układy parasympatycznego.
W naszym życiu konieczna jest równowaga aktywności tych dwóch układów. Zachodzi ona jeśli umiemy właściwie gospodarować naszym czasem. Ważne jest aby zachować równowagę pomiędzy pracą a życiem prywatnym i zawsze umieć znaleźć czas na odpoczynek w gronie rodzinnym, a także chwilę na rozwijanie swoich zainteresowań oraz na regenerację. Zaburzenia snu, zmniejszona koncentracja i problemy z pamięcią, nadwrażliwość i skłonność do irytacji, podświadome napinanie mięśni i zaciskanie zębów lub pięści to objawy zaburzenia równowagi w działaniu autonomicznego układu nerwowego, co w konsekwencji może prowadzić do zaburzenia wydzielania hormonów i poważnych chorób o podłożu autoimmunologicznym.
Dlatego jeśli zauważymy u siebie powyższe objawy to znak, że najwyższy czas zastanowić się nad priorytetami i zwolnić! Zadbać o czas dla siebie, o odpoczynek. Poszukać właściwej dla siebie formy relaksacji. Może to być joga, medytacja, basen i sauna, a także masaż relaksacyjny taki jak Terapia czaszkowo- krzyżowa lub masaż Abhyanga.
